ZBRODNIA

EKOBÓJSTWO W UKRAINIE

bezprawne lub bezmyślne działania popełnione ze świadomością, że istnieje znaczne prawdopodobieństwo poważnej oraz rozległej lub długotrwałej szkody dla środowiska naturalnego spowodowanej tymi działaniami

- Niezależny Panel Ekspertów ds. Prawnej Definicji Ekobójstwa, Stop Ecocide International

EN / PL

BAZA WIEDZY

NAPISZ DO WŁADZ!

Poważne szkody dla środowiska wyrządzone przez agresora są zbrodnią. Nie są one jednak uznawane za zbrodnie w prawie międzynarodowym.

W związku z tym sprawcy ekobójstwa nie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym.

Stop Ecocide International i inne organizacje społeczne pracują od lat nad uznaniem ekobójstwa za zbrodnię międzynarodową na mocy Statutu Rzymskiego – poważne naruszenie prawa międzynarodowego, które ma wpływ na społeczność globalną, obok ludobójstwa, zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni agresji.

Ekobójstwo jest ujęte w prawie krajowym niektórych państw i w ustawodawstwie organizacji międzynarodowych. Na przykład Konwencja Rady Europy o ochronie środowiska poprzez prawo karne stanowi istotny krok w dobrym kierunku. Parlament Europejski zaproponował włączenie ekobójstwa do prawa UE. Afrykańscy ministrowie środowiska uznali ściganie ekobójstwa za jeden z priorytetów na lata 2025–2027. Jednak przestępstwa przeciwko środowisku nadal nie podlegają jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego.

Nadszedł czas, aby wezwać polityków do podjęcia dalszych działań.

Ekobójstwo – ECOCIDE

  • Extermination

    Agresor unicestwia życie w każdej formie. Całe ekosystemy są zatruwane i palone.

    Lasy i rzeki są niszczone.

    Zwierzęta giną. Gleba i powietrze są zanieczyszczane.

  • Colonization

    Niszczenie przyrody to nie tylko szkody dla środowiska – to element kolonialnej strategii dominacji i wyniszczenia.

    Podważa ono podstawy lokalnego życia. Destrukcja środowiska staje się narzędziem okupacji i kontroli.

  • Occupation

    Ponad 20% ukraińskich obszarów chronionych znajduje się pod okupacją rosyjską.

    Nie ma tam możliwości podjęcia działań ochronnych, naprawczych ani oszacowania strat.

EKOBÓJSTWO W UKRAINIE

Celowe ostrzały obiektów przemysłowych powodują emisję olejów i toksycznych gazów, takich jak tlenki siarki i azotu. Powoduje to zanieczyszczenie gleby i wody oraz śmierć organizmów lądowych i morskich. Odnotowano ponad 1700 przypadków uszkodzeń obiektów przemysłowych, energetycznych i naftowych.

W 2024 roku spłonęło ponad 9650 kilometrów kwadratowych ukraińskiej ziemi. Rosja atakuje unikalne ekosystemy, wśród nich m. in. Dworiczański Park Narodowy z ogromną liczbą endemicznych gatunków roślin czy Rezerwat Przyrody Stepy Strzelcowskie, jeden z największych zachowanych ekosystemów stepowych. Zanieczyszczenie minami lądowymi i niewybuchami sprawia, że ​​ponowne zalesianie jest praktycznie niemożliwe, nawet po wojnie – to celowe, długotrwałe niszczenie.

Zwierzęta cierpią – szacuje się, że podwodne eksplozje i toksyczne substancje chemiczne spowodowały śmierć co najmniej 50 tysięcy delfinów w Morzu Czarnym w samym 2022. Nie chodzi tu tylko o dzikie zwierzęta – rosjanie zabili np. około polowy populacji krów na farmach Obwodu Charkowskiego.

Co więcej, rosyjska agresja spowodowała ponad 230 MtCO₂e dodatkowej emisji od 24 lutego 2022 roku. Stanowi to około 0,6% globalnych rocznych emisji, co odpowiada wszystkim rocznym emisjom w Hiszpanii.

TO EKOBÓJSTWO.

Centrum Inicjatyw Środowiskowych EKODIA monitoruje przypadki potencjalnych szkód środowiskowych spowodowanych agresją rosyjską. Do listopada 2025 r. zgłoszono 2701 przypadków, z czego 222 wiązały się ze znacznymi szkodami. Możesz sprawdzić mapę TUTAJ.

Fot.: Main Department of the State Emergency Service of Ukraine in Donetsk region

  • Contamination

    Konsekwencje zniszczenia ekosystemów oraz zanieczyszczenia gleby i wody są długoterminowe.

    Przywrócenie stanu środowiska naturalnego kraju po konflikcie zbrojnym może zająć 20–30 lat. A zniszczenia w niektórych ekosystemów są nieodwracalne.

  • Invasion

    Niszczenie przyrody na Ukrainie będzie trwało tak długo, jak długo będzie trwała rosyjska inwazja.

    Co więcej, rosja celowo bombarduje strażaków walczących z pożarami oraz pracowników parków narodowych.

    Każdy taki atak to celowa akcja militarna przeciwko środowisku i ludziom.

  • Destruction

    Całe ekosystemy: lasy, stepy, torfowiska, są niszczone przez agresora.

    To nie uboczne skutki działań militarnych, ale celowe działanie.

  • Exploitation

    Rosja rabuje tymczasowo okupowane terytoria, pozbawiając je zasobów narodowych.

    Nielegalna wycinka lasów, eksploatacja i kradzież zasobów wodnych napędzają agresora i jego machinę wojenną.

Bank wiedzy

Zapraszamy na cykl webinariów organizowanych przez Ostrą Zieleń i CDN na temat ekobójstwa (w języku angielskim), a także do zapoznania się z innymi polecanymi materiałami.

15 października 2025 roku w Bakczysaraju na Krymie doszło do kolejnego nalotu rosyjskich sił okupacyjnych. Zatrzymano co najmniej cztery osoby. Jedną z nich była Nasiba Saidova, 18-letnia studentka szkoły pedagogicznej i nauczycielka przedszkola. Nie jest ona jednak pierwszą młodą osobą zatrzymaną przez tzw. „władze”. Podczas seminarium poznamy historie młodych ludzi zatrzymanych i bezprawnie skazanych przez Rosję oraz zastanowimy się, co możemy zrobić dla ich uwolnienia.

Naszym prelegentem będzie Liudymyla Haliulko, Ambasadorka Odbudowy Ukrainy w Europejskim Parlamencie Młodzieży.

Webinar w języku angielskim.

Zarejestruj się!
WIĘCEJ INFO WKRÓTCE
WIĘCEJ INFO WKRÓTCE

Niniejsza treść została przygotowana przez CDN i uczestników Międzynarodowego Seminarium „Środowiskowe Skutki Wojny: Monitorowanie i Pokonywanie” przy wsparciu finansowym Europejskiej Fundacji Młodzieży Rady Europy. Wyrażone poglądy otwierają autorów i nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Rady Europy.