EKOBÓJSTWO
bezprawne lub bezmyślne działania popełnione ze świadomością, że istnieje znaczne prawdopodobieństwo poważnej oraz rozległej lub długotrwałej szkody dla środowiska naturalnego spowodowanej tymi działaniami
- Niezależny Panel Ekspertów ds. Prawnej Definicji Ekobójstwa, Stop Ecocide International
Poważne szkody dla środowiska wyrządzone przez agresora są zbrodnią. Nie są one jednak uznawane za zbrodnie w prawie międzynarodowym.
W związku z tym sprawcy ekobójstwa nie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym.
Stop Ecocide International i inne organizacje społeczne pracują od lat nad uznaniem ekobójstwa za zbrodnię międzynarodową na mocy Statutu Rzymskiego – poważne naruszenie prawa międzynarodowego, które ma wpływ na społeczność globalną, obok ludobójstwa, zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni agresji.
Ekobójstwo jest ujęte w prawie krajowym niektórych państw i w ustawodawstwie organizacji międzynarodowych. Na przykład Konwencja Rady Europy o ochronie środowiska poprzez prawo karne stanowi istotny krok w dobrym kierunku. Parlament Europejski zaproponował włączenie ekobójstwa do prawa UE. Afrykańscy ministrowie środowiska uznali ściganie ekobójstwa za jeden z priorytetów na lata 2025–2027. Jednak przestępstwa przeciwko środowisku nadal nie podlegają jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego.
Nadszedł czas, aby wezwać polityków do podjęcia dalszych działań.
-
Extermination
The agressor exterminates life in every form.
Entire ecosystems are burning, poisoned, and disappearing.
Forests and rivers are destroyed. Animals killed. Soil and air polluted.
-
Colonization
Destroying the nature isn’t just environmental damage – it’s part of a colonial strategy of domination and erasure.
It undermines the basis of local life and sovereignty. Environmental destruction becomes a tool of occupation and control
-
Occupation
Around 19% of Ukraine's protected areas are under russian occupation.
No protective or repair actions or loss estimation are possible there.
EKOBÓJSTWO W UKRAINIE
Celowe ostrzały obiektów przemysłowych powodują emisję olejów i toksycznych gazów, takich jak tlenki siarki i azotu. Powoduje to zanieczyszczenie gleby i wody oraz śmierć organizmów lądowych i morskich. Odnotowano ponad 1700 przypadków uszkodzeń obiektów przemysłowych, energetycznych i naftowych.
W 2024 roku spłonęło ponad 9650 kilometrów kwadratowych ukraińskiej ziemi. Rosja atakuje unikalne ekosystemy, wśród nich m. in. Dworiczański Park Narodowy z ogromną liczbą endemicznych gatunków roślin czy Rezerwat Przyrody Stepy Strzelcowskie, jeden z największych zachowanych ekosystemów stepowych. Zanieczyszczenie minami lądowymi i niewybuchami sprawia, że ponowne zalesianie jest praktycznie niemożliwe, nawet po wojnie – to celowe, długotrwałe niszczenie.
Zwierzęta cierpią – szacuje się, że podwodne eksplozje i toksyczne substancje chemiczne spowodowały śmierć co najmniej 50 tysięcy delfinów w Morzu Czarnym w samym 2022. Nie chodzi tu tylko o dzikie zwierzęta – rosjanie zabili np. około polowy populacji krów na farmach Obwodu Charkowskiego.
Co więcej, rosyjska agresja spowodowała ponad 230 MtCO₂e dodatkowej emisji od 24 lutego 2022 roku. Stanowi to około 0,6% globalnych rocznych emisji, co odpowiada wszystkim rocznym emisjom w Hiszpanii.
TO EKOBÓJSTWO.
Centrum Inicjatyw Środowiskowych EKODIA monitoruje przypadki potencjalnych szkód środowiskowych spowodowanych agresją rosyjską. Do listopada 2025 r. zgłoszono 2701 przypadków, z czego 222 wiązały się ze znacznymi szkodami. Możesz sprawdzić mapę TUTAJ.
Fot.: Main Department of the State Emergency Service of Ukraine in Donetsk region
-
Contamination
The consequences of destroyed ecosystems and soil and water pollution are long-term.
The recovery of country’s environmental performance from the armed conflict can take 20-30 years. And some ecosystems are pernamently destroyed.
-
Invasion
The nature destruction in Ukraine continues as long as the russian invasion continues.
Moreover, russia is targeting the rescue workers fighting the fires.
Every shilling strike is deliberative military action against environment and people.
-
Destruction
Entire ecosystems: forests, steppes, peatlands, are destroyed by the agressor.
It is not "collateral damage", but the deliberate destruction.
-
Exploitation
Russia plunders temporarily occupied territories out of it national resources.
Illegal logging, mining, and stealing of water resouces drives the aggressor and his war machine.
Bank wiedzy
Zapraszamy na cykl webinariów organizowanych przez Ostrą Zieleń i CDN na temat ekobójstwa (w języku angielskim), a także do zapoznania się z innymi polecanymi materiałami.
-
![]()
W jaki sposób uznanie ekobójstwa pomoże nie tylko naturze, ale także prawom dziecka?
-
![]()
Analiza degradacji gleby spowodowanej agresją Rosji na Ukrainę, z zestawem rekomendacji dotyczących powojennej odbudowy ziem Ukrainy.
-
![]()
Illustrated guide to russian colonialism. The profit from the sale of the book are transferred to the Ukrainian Emergency Art Fund.
The book on Goodreads.
-
![]()
Pocztówki/plakaty do druku z kampanii edukacyjnej Stop Ecocide International.
-
![]()
Full asessment of climate damage caused by russia in first three years of work by the Initiative on GHG Accounting of War.
-
![]()
What should we do?
Write e-mail…
Niniejsza treść została przygotowana przez CDN przez uczestników Międzynarodowego Działania „Środowiskowe Skutki Wojny: Monitoring i Pokonywanie” przy wsparciu finansowym Europejskiej Fundacji Młodzieży Rady Europy. Poglądy wyrażone w niniejszym dokumencie są odpowiedzialnością autorów i nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Rady Europy.